2014年6月25日 星期三

Odyssey 20. 1-55 Odysseus的睡眠問題

Bk XX:1-55 Athene visits Odysseus

αὐτὰρ ὁ ἐν προδόμῳ εὐνάζετο δῖος Ὀδυσσεύς:
κὰμ μὲν ἀδέψητον βοέην στόρεσ᾽, αὐτὰρ ὕπερθε
κώεα πόλλ᾽ ὀΐων, τοὺς ἱρεύεσκον Ἀχαιοί:
Εὐρυνόμη δ᾽ ἄρ᾽ ἐπὶ χλαῖναν βάλε κοιμηθέντι.
ἔνθ᾽ Ὀδυσεὺς μνηστῆρσι κακὰ φρονέων ἐνὶ θυμῷ
κεῖτ᾽ ἐγρηγορόων:  (Odyssey 20. 1-6)

So lord Odysseus went to the portico to sleep.
Underneath he spread an untanned hide and on top
fleeces from many sheep slaughtered for sacrifice
by the Achaeans. Eurynome spread a cloak on him,
once he lay down to rest. But he couldn’t sleep.
His heart was hatching trouble for the suitors.
睡眠問題,是一個古老的問題! 荷馬史詩很多「失眠」的例子,似乎每個角色都有一些睡眠問題。Odysseus,此刻佯裝乞丐,準備復仇計畫,在自家的外屋,雖舖有生牛皮和羊毛,也蓋著袍毯,但是,足智多謀的腦袋似乎無法安靜。此刻,那群女僕的嬉笑聲,更是激怒Odysseus,煩,燜,躁,怒,輾轉難眠。
  如何形容這位大英雄的生氣?二十卷一開場,用了兩個比喻,第一個是母狗的咆嘯:
      κραδίη δέ οἱ ἔνδον ὑλάκτει.
ὡς δὲ κύων ἀμαλῇσι περὶ σκυλάκεσσι βεβῶσα
ἄνδρ᾽ ἀγνοιήσασ᾽ ὑλάει μέμονέν τε μάχεσθαι,
ὥς ῥα τοῦ ἔνδον ὑλάκτει ἀγαιομένου κακὰ ἔργα:  (Odyssey 20. 13-16)

Inside him his heart was growling.
Just as a bitch stands snarling
above her tender pups when she sees anyone
she does not recognize and is prepared to fight,
that how in his anger the heart within him growled
at their disgraceful acts
內心的憤怒正在嘶吼(ὑλακτέω, bark, bay, howl),但比喻成母狗保護小狗,斥責那些宵小的不當行徑! 從著比喻,再次問Odysseus為何生氣? 因為以為自己是站在正義使者的立場,因為自己是這個家的守護者,所以生氣來自不甘心看見那群追求者不當的行徑,還是自責二十年來的失職?
  即使Odysseus試著自我心理建設,要自己百般忍耐,但心中怒火繼續燒,第二個比喻形容怒火翻滾,像烤肥羊肉時的火(Odyssey 20. 25-26),忐忑不安,怒火越攪越烈。忿忿不平,難以平息,睡不著。所以,生氣的兩種說法: 他的心吶喊,他的心翻滾;心這個字θυμός (soul, spirit),在這幾行反覆出現。
   Odysseus對自己喊話:
τέτλαθι δή, κραδίη: καὶ κύντερον ἄλλο ποτ᾽ ἔτλης.
ἤματι τῷ ὅτε μοι μένος ἄσχετος ἤσθιε Κύκλωψ
ἰφθίμους ἑτάρους: σὺ δ᾽ ἐτόλμας, ὄφρα σε μῆτις
ἐξάγαγ᾽ ἐξ ἄντροιο ὀϊόμενον θανέεσθαι.  (Odyssey 20. 18-21)

“Hang on, my heart.
You went through things worse than this that day 
the Cyclops, in his frantic rage, devoured
your strong companions. You held out then, 
until your cunning led you from that cave,
where you thought you would die.”
忍,忍,撐住! 提到當時誤闖獨眼巨人Cyclops的山洞,本來必死無疑,但他也是靠著自己的機智度過難關。機智和「沒有人」是同一希臘文: μῆτις。但,Odysseus的煩惱似乎也來自過度倚賴自己的機智。
    雅典娜出現了,對話中,我們知道原來Odysseus心中煩惱兩件事: 第一是,明天如何動手,第二是,之後逃往何處? (Odyssey 20. 37-43)原來,聰明的奧德賽早已了然,報仇之後的代價更大,甚至無安身之處。
    雅典娜點出失眠將引更多精神問題,徹夜未眠,會耗損元氣,讓人更心情更不好 (ἀνίη καὶ τὸ φυλάσσειν πάννυχον ἐγρήσσοντα/To stay awake, on guard all night, will make you wary)睡覺 (ὕπνοςsleep, slumber)是大事,智慧女神已多次要TelemachusPenelopeOdysseus好好睡覺。看來這一家人都有睡眠問題喔!