2014年3月30日 星期日

《奧德賽》第十三卷397-403行: 助人最樂?

Odyssey 13.172-183

ὢ πόποι, ἦ μάλα δή με παλαίφατα θέσφαθ᾽ ἱκάνει

πατρὸς ἐμοῦ, ὃς ἔφασκε Ποσειδάων᾽ ἀγάσασθαι

ἡμῖν, οὕνεκα πομποὶ ἀπήμονές εἰμεν ἁπάντων.

φῆ ποτὲ Φαιήκων ἀνδρῶν περικαλλέα, νῆα,

ἐκ πομπῆς ἀνιοῦσαν, ἐν ἠεροειδέϊ πόντῳ

ῥαισέμεναι, μέγα δ᾽ ἧμιν ὄρος πόλει ἀμφικαλύψειν.

ὣς ἀγόρευ᾽ ὁ γέρων: τὰ δὲ δὴ νῦν πάντα τελεῖται.

ἀλλ᾽ ἄγεθ᾽, ὡς ἂν ἐγὼ εἴπω, πειθώμεθα πάντες:

πομπῆς μὲν παύσασθε βροτῶν, ὅτε κέν τις ἵκηται

ἡμέτερον προτὶ ἄστυ: Ποσειδάωνι δὲ ταύρους

δώδεκα κεκριμένους ἱερεύσομεν, αἴ κ᾽ ἐλεήσῃ,

μηδ᾽ ἡμῖν περίμηκες ὄρος πόλει ἀμφικαλύψῃ.’


"Alas!

The prophecies my father used to make

so long ago have come to pass.  He'd say

Poseidon would get angry with us,

because we conduct all men in safety.

He claimed that one day, as a splendid ship

of the Phaeacians was returning home,

after a convoy on the misty seas,

Poseidon would strike her and then throw up

a huge mountain range around our city.

That's what the old man said.  And now all this

is taking place.  But come, let all of you

attend to what I say.  You must now stop

escorting mortal men when any man

comes to our city.  And let's sacrifice

twelve choice bulls as offerings to Poseidon,

so he'll take pity and not ring our city

with a lofty mountain range."

Phaeacians原本的傳統是幫助遇船難的人,幫助他們回家或是找到回家的路。可惜,Odysseus可能是最後一個享有此恩惠的人。
      Phaeacians幫助Odysseus,卻惹惱海神,所以他們決定以後不再幫助海上迷途的陌生人。或許很多人或假借神祉的介入,例如海神的憤怒為由,但是,在人的心底,藏的是怎樣的盤算?「一遭被狗咬,終生都怕狗」,這是人之常情;只是,因為幫助別人遇到困難,就停止行善? 
     也許史詩又傳達一個想法,在航海世界,能不顧自身安危幫助別人真的很難得。或者,Odysseus深怕別人照著他的故事尋找這一夢幻的國度,造成Phaeacians的困惱,所以編造這故事。

2014年3月23日 星期日

《奧德賽》第十三卷397-403行: 易容術

Odyssey 13.397-403
ἀλλ᾽ ἄγε σ᾽ ἄγνωστον τεύξω πάντεσσι βροτοῖσι:
κάρψω μὲν χρόα καλὸν ἐνὶ γναμπτοῖσι μέλεσσι,
ξανθὰς δ᾽ ἐκ κεφαλῆς ὀλέσω τρίχας, ἀμφὶ δὲ λαῖφος
ἕσσω ὅ κε στυγέῃσιν ἰδὼν ἄνθρωπον ἔχοντα,
κνυζώσω δέ τοι ὄσσε πάρος περικαλλέ᾽ ἐόντε,
ὡς ἂν ἀεικέλιος πᾶσι μνηστῆρσι φανήῃς
σῇ τ᾽ ἀλόχῳ καὶ παιδί, τὸν ἐν μεγάροισιν ἔλειπες.

But come, I'll transform you,
so you'll be unrecognizable to all.
I'll wrinkle fine skin on your supple limbs,
remove the dark hair on your head, and then                           
dress you in rags which would make you shudder
to see clothing anyone.  And your eyes,
so striking up to now, I'll make them dim.
To all those suitors you'll appear disgusting,
and to the wife and son you left at home. 

為了用計取勝,雅典娜用「易容術」,把Odysseus變成一個又醜又老的乞丐,讓大家都認不出Odysseus。在此,除了穿上破布,我們看見身體的退化,皮膚,頭髮,眼睛都變醜,讓人人看得都討厭。說起雅典娜,真是百變女神,變成心靈導師,變成農夫,變成老婆婆....,想變甚麼就變成甚麼! 但是,也可以倒過來看,人生百態,也都有神聖的影兒在裏頭。








2014年3月22日 星期六

《奧德賽》第十三卷24-30行: 宮廷樂師

Odyssey 13.24-30
τοῖσι δὲ βοῦν ἱέρευσ᾽ ἱερὸν μένος Ἀλκινόοιο
Ζηνὶ κελαινεφέϊ Κρονίδῃ, ὃς πᾶσιν ἀνάσσει.
μῆρα δὲ κήαντες δαίνυντ᾽ ἐρικυδέα δαῖτα
τερπόμενοι: μετὰ δέ σφιν ἐμέλπετο θεῖος ἀοιδός,
Δημόδοκος, λαοῖσι τετιμένος. αὐτὰρ Ὀδυσσεὺς
πολλὰ πρὸς ἠέλιον κεφαλὴν τρέπε παμφανόωντα,
δῦναι ἐπειγόμενος: δὴ γὰρ μενέαινε νέεσθαι.

On their behalf, strong and mighty Alcinous                                        
sacrificed a bull to Zeus, god of the dark cloud
and son of Cronos, who rules over everything.
Once they'd burned pieces of the thigh, they then enjoyed
a splendid banquet.  Among them Demodocus,
the godlike minstrel honoured by his people,
sang a song of celebration.  But Odysseus
kept on turning round toward the blazing sunlight,
keen to see it set—he so wanted to return.

幫Odysseus備好禮物,Alcinous還準備盛筵為他餞行,宰牛祭祀,宴會期間還有吟唱詩人Demodocus助興,只是此刻Odysseus歸心似箭,無心聽歌。在此並沒有提到吟唱詩人Demodocus在Odyssey 8.43-44已出現,目前考古與歷史研究認為,古代邁錫尼文明中已有類似的宮廷樂師。例如,Pylos的壁畫中有出現演奏弦琴的樂師:
Palace of Nestor, Lyre-player at Pylos (ca. 1250 BC)
http://www.unc.edu/courses/2005fall/art/080a/001/Part%203%20Home.htm

《奧德賽》第十三卷開場



一陣子沒寫史詩筆記,遇到瓶頸與選擇。一停,就怠惰。正在收集古代地中海腓尼基人的歷史,也藉此機緣,先跳出《伊里亞特》,從《奧德賽》第十三卷開始讀和整理筆記。

_____________________

Odyssey: Book 13

故事大綱(分三部分)

Odyssey 13.1-13.112


一開場,Odysseus還是Phaeacians的座上嘉賓,受到相當好的禮遇,隨即,Odysseus將前往Scheria;第二天,Alcinous幫忙運送禮物到船上,送Odysseus出發回Ithaca。Odysseus沉睡一晚,到陸地時,他仍然昏昏沉沉。

__________________________________
Odyssey 13.4-15
希臘文版本出處: http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0135%3Abook%3D13%3Acard%3D1
ὦ Ὀδυσεῦ, ἐπεὶ ἵκευ ἐμὸν ποτὶ χαλκοβατὲς δῶ,
ὑψερεφές, τῷ σ᾽ οὔ τι παλιμπλαγχθέντα γ᾽ ὀΐω
ἂψ ἀπονοστήσειν, εἰ καὶ μάλα πολλὰ πέπονθας.
ὑμέων δ᾽ ἀνδρὶ ἑκάστῳ ἐφιέμενος τάδε εἴρω,
ὅσσοι ἐνὶ μεγάροισι γερούσιον αἴθοπα οἶνον
αἰεὶ πίνετ᾽ ἐμοῖσιν, ἀκουάζεσθε δ᾽ ἀοιδοῦ.
εἵματα μὲν δὴ ξείνῳ ἐϋξέστῃ ἐνὶ χηλῷ
κεῖται καὶ χρυσὸς πολυδαίδαλος ἄλλα τε πάντα
δῶρ᾽, ὅσα Φαιήκων βουληφόροι ἐνθάδ᾽ ἔνεικαν:
ἀλλ᾽ ἄγε οἱ δῶμεν τρίποδα μέγαν ἠδὲ λέβητα
ἀνδρακάς: ἡμεῖς δ᾽ αὖτε ἀγειρόμενοι κατὰ δῆμον
τισόμεθ᾽: ἀργαλέον γὰρ ἕνα προικὸς χαρίσασθαι.

Odysseus, since you're visiting my home,
with its brass floors and high-pitched roof, I think
you won't leave here and go back disappointed,
although you've truly suffered much bad luck.
And now I'll speak to all men present here,
those who in this hall are always drinking
the council's gleaming wine and enjoying
the songs the minstrel sings. I tell you this.
Clothing for our guest is packed already,
 stored in a polished chest inlaid with gold,
as well as all the other gifts brought here
by Phaeacia's counsellors.  But come now,
let's give him a large tripod and a cauldron,
each one of us.  We can repay ourselves—
we'll get the people to provide the cost.
It's too expensive for one man to give
without receiving any money back.



Alcinous的這一段話,彰顯Phaeacian的富有,也強調他的大方。Odysseus還在Phaeacians的宮殿,這華美的宮殿用的是χαλκοβατὲς一字,指銅打造的地板,在古希臘文,常用來形容神的居所。 Alcinous盛情招待Odysseus,幫忙準備船回鄉,並贈送三腳架(tripod, τρίποδα)和火爐(cauldron, λέβητα)作為禮物。正如Alcinous所言,能如此大方送禮,且不求回報,真的罕見。


短短的幾行,出外旅人Odysseus拾起希望,帶著滿滿的祝福與禮物,準備歸鄉。




新的青楓,新的開始




2014年3月15日 星期六

Iliad 6. 447-56


可是我的心和靈魂也清清楚楚地知道,
有朝一日,這神聖的特洛伊和普里阿摩斯,
還有普里阿摩斯的揮舞長矛的人民
將要滅亡,特洛伊人日後將會遭受苦難,
還有赫卡柏,普里阿摩斯王,我的弟兄,
那許多英勇的戰士將在敵人手下
倒在塵埃裡,但我更關心你的苦難,
你將流著淚被披銅甲的阿開奧斯人帶走,
強行奪去你的自由自在的生活。 (Iliad 6. 447-455)
希臘文出處: http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0133%3Abook%3D6%3Acard%3D414
εὖ γὰρ ἐγὼ τόδε οἶδα κατὰ φρένα καὶ κατὰ θυμόν:
ἔσσεται ἦμαρ ὅτ᾽ ἄν ποτ᾽ ὀλώλῃ Ἴλιος ἱρὴ
καὶ Πρίαμος καὶ λαὸς ἐϋμμελίω Πριάμοιο.
ἀλλ᾽ οὔ μοι Τρώων τόσσον μέλει ἄλγος ὀπίσσω,
οὔτ᾽ αὐτῆς Ἑκάβης οὔτε Πριάμοιο ἄνακτος
οὔτε κασιγνήτων, οἵ κεν πολέες τε καὶ ἐσθλοὶ
ἐν κονίῃσι πέσοιεν ὑπ᾽ ἀνδράσι δυσμενέεσσιν,
ὅσσον σεῦ, ὅτε κέν τις Ἀχαιῶν χαλκοχιτώνων
δακρυόεσσαν ἄγηται ἐλεύθερον ἦμαρ ἀπούρας:
英文翻譯引用出處: http://records.viu.ca/~johnstoi/homer/iliad6.htm
My heart and mind know well the day is coming
when sacred Ilion will be destroyed,
along with Priam of the fine ash spear
and Priam’s people. But what pains me most
about these future sorrows is not so much 
the Trojans, Hecuba, or king Priam,
or even my many noble brothers,
who’ll fall down in the dust, slaughtered
by their enemies. My pain focuses on you,
when one of those bronze-clad Achaeans
leads you off in tears, ends your days of freedom.
l   說起特洛伊戰爭,帶給特洛伊人三種悲哀: 死亡,乞求,與變成奴隸。第二種和第三種都是「活在死亡」的弔詭狀態,乞求是一時的,變成奴隸之後的「人生」,卻是生不如死,終其一生都似活的死人,或是被當作物品對待,沒有自我的世界、沒有自己的存在、沒有自由,肉體仍然動著,但是靈魂已被判死刑,心理期待死,卻須拖著動的皮肉身軀漫長地等死,根本是活在死亡當中,死亡霸佔奴隸的生存。薇依如是描寫這悲慘的為奴之苦:
une vie que la mort a glacée longtemps avant de l'avoir supprimée
死亡凍結(glacée)在他們的日子裡,而且是漫長的往後人生。
l  接下來薇依提到三個例子,阿波羅神殿祭司的女兒Chryseis (Iliad 1.29-31)Hector上戰場前預測將來妻女淪為奴隸的慘狀(Iliad 6.456-58),以及Hector死後,Andromache知道將要目睹幼小的兒子Astyamax就要變成奴隸(Iliad 24.731-734)
l  從荷馬史詩的敘述與相關史料呈現,戰敗的城與國是多麼悽慘,特別是手無寸鐵的婦女與年幼的小孩,都和被奪的金銀財寶一樣,成為戰勝一方的物品或玩物。不論出生是祭司之女,皇后,還是公主,戰敗後,她們都成為奴隸,任憑勝利者瓜分與使喚。Hector早明白自己這一出去打仗是條不歸路,知道家人日後成為奴隸,這是不可避免的殘酷事實。
l  薇依用"subira" (英文翻譯 It awaits....)。英文翻譯表達,等著少女,妻子與嬰兒的是「那」(it),不生不死,生不如死的為奴命運。而原法文中subira刻劃出,這些無辜的生命被迫放入如此的苦難。(subir,動詞,to suffer, to be subjected to...)。   戰爭,掀起的是無盡的受苦受難,奪走的是受難者的夢想、過去、未來、家、生存的意義.....
l  Hector認為死了還比苟活為奴好,他不必活生生看著親愛的妻子與小孩被奴隸,但是,他的妻子自身變成奴隸,還得目睹親生的嬰兒遭受這般悲哀。





l  "My heart will never prompt me to do that, for I have learned always to be brave, to fight alongside Trojans at the front, striving to win fame for father and myself" (Iliad 6.444-447). 自幼就被教育要勇敢作戰,捍衛父親和自己的名聲。好戰的英雄氣質是教育的結果?還是貪戀名利的藉口?或是被權力誘惑不能自拔

2014年3月11日 星期二

西概,變成「啃老族」

我們這門西概,悄悄變成「啃老族」,都快一年了,老人家們都沒抗議。
   「啃老族」?是的,我們只啃舊約、荷馬史詩這類又老又舊的經典,而且,樂此不疲!
    「啃老族」就了無新意? 跟不上時代潮流? 大錯特錯,第一,我們自創道地的復古風,時時刻刻在創造文藝復興,第二,老來俏,越老,越是精神抖擻,越陳,越香。




練習exodus



這星期西概討論題目

1. 假設故事發生在2014年的現代社會,你是摩西,你會怎樣帶領百萬人群眾過紅海? (老老少少,怨言滿天...)

2. 試著比較「自由」與「奴隸」的古代與現代意義。

_____

我的一些觀察:



怎麼會放這兩個問題在一起? 細心一點,就會察覺我們一直在練習「出埃及」這個功課。出埃及,走出為奴的悲哀,朝向自由邁進,雖然自由的應許之地仍是個未知數,但,不想當奴隸,走出,出走是必要的。災難,紅海,曠野,是一次又一次的考驗,也是選擇,有兩個方向: 埃及/迦南,奴隸/自由...



摩西,平凡,平凡,很平凡,因為沒有高人一等的才華與能力,所以他沒有用才華與能力領導這群出走的大眾。沒錢,也沒口才 (應該也沒催眠的特異功能)! 那他憑甚麼?



2014年,如果真有這摩西,我猜,他應該還是會跪下來,認輸,承認和大家一樣,面對困境一樣害怕,承認,對未來也很惶恐! 大家頓時感動,安靜下來。下一個動作,我看到摩西請發言人出來,自己退到後面默默祈求大家一起度過難關!



現代人比較清楚,自由,就是可以讓每個人走自己的路,所以,我若是摩西,交代發言人,讓每個人盡情發揮他們的才華吧!



出了埃及,下星期讀詩篇和約伯記,第五週讀箴言,傳道書和雅歌,之後就邁入古希臘了喔! 每學期西概的學生都不一樣,有學生選這門課就是衝著希臘神話故事,但是,上學期那班學生卻著迷舊約,還很不捨放下舊約,我也被感染「舊約控」,不捨喔! 雖然不是我研究的重點,因為這門課,每半年複習一次舊約,謝謝同學,謝謝西概。。。




2014年3月1日 星期六

Metaxu: "Every separation is a link"




Metaxy (Greek: μεταξύ) or metaxu is defined in Plato's Symposiumvia the character of the priestess Diotima as the "in-between" or "middle ground". http://en.wikipedia.org/wiki/Metaxy










樟樹