2014年6月30日 星期一

Odyssey 20. 345-394 嘲笑

Bk XX:345-394 Theoclymenus’ vision

本卷最後一小段,我認為主題是: (laugh)。風雨欲來,但,狂妄無知的人,仍沒察覺,繼續狂歡,嘻笑怒罵。這群求婚者,看似忘了遵守作客之道,但最大的問題是,太自滿,輕視他人,失去生活中應有的優雅,也引來殺生之禍。

ὣς φάτο Τηλέμαχος: μνηστῆρσι δὲ Παλλὰς Ἀθήνη
ἄσβεστον γέλω ὦρσε, παρέπλαγξεν δὲ νόημα.
οἱ δ᾽ ἤδη γναθμοῖσι γελοίων ἀλλοτρίοισιν,
αἱμοφόρυκτα δὲ δὴ κρέα ἤσθιον: ὄσσε δ᾽ ἄρα σφέων
δακρυόφιν πίμπλαντο, γόον δ᾽ ὠΐετο θυμός.
(Odyssey 20. 345-350)

Once Telemachus had spoken, Pallas Athena
roused them all to laugh with no sense of control.
She unhinged their minds, so laughter from their mouths
came from an alien source, and the meat they ate
became blood-spattered. Their eyes filled up with tears.
Their hearts were crammed with thoughts of lamentation.


γέλως laughter/ γελάω laugh在最後五十行出現五次以上,似乎是雅典娜的主意,讓他們笑,狂笑,猛笑,笑瘋,笑到想哭,笑到無法控制,笑到內心塞滿憂傷。
口裡含著還帶血的肉,這樣大力笑,是不是笑到噴血?
    此時,Theoclymenus再一次重申預言,但是是直接對笑瘋的求婚者說;

ἆ δειλοί, τί κακὸν τόδε πάσχετε; νυκτὶ μὲν ὑμέων
εἰλύαται κεφαλαί τε πρόσωπά τε νέρθε τε γοῦνα.
οἰμωγὴ δὲ δέδηε, δεδάκρυνται δὲ παρειαί,
αἵματι δ᾽ ἐρράδαται τοῖχοι καλαί τε μεσόδμαι:
εἰδώλων δὲ πλέον πρόθυρον, πλείη δὲ καὶ αὐλή,
ἱεμένων Ἔρεβόσδε ὑπὸ ζόφον: ἠέλιος δὲ
οὐρανοῦ ἐξαπόλωλε, κακὴ δ᾽ ἐπιδέδρομεν ἀχλύς.
(Odyssey 20. 352-357)

O you miserable men, what troubles
are you suffering now? Your heads, your faces,
your lower limbs are shrouded in the night.
You’re on fire with grief, faces wet with tears,
fine pedestals and walls have gobs of blood,
the porch is full of ghosts, so is the yard—
ghosts rushing in the dark to Erebus.
Up in the sky the sun has disappeared—
an evil mist is covering everything.
Erebos, 黑暗之地,地上通往冥府之路,也就是通向死亡的途徑。當人太自以為是的時候,外在的警告已然無效。這群追求者,不但不聽警告,還要驅逐Theoclymenus,他已盡責規勸大家,就向Telemachus 告別,離開。

圖片資料出處: http://www.verniana.org/volumes/02/HTML/Huet.html
Figure 1 - “The Terror and the Erebus in the Antarctic,” by John Wilson Carmichael, National Maritime Museum, Greenwich, UK.


  再一次,嘲笑,笑Telemachus收留沒用的乞丐,收留說廢話的預言家,還不如把他們送去Σικελοὺς,還可以增加收入。還創一個詞: κακόξενος unfortunate in guests,應該是說,Telemachus有這些客人,真是可憐。真的,不過指的是這群求婚找者。ΣικελοὺςSicily,古代西西里島。
   其實,嘲笑對手的人,已經輸一半了。Telemachus根本不理會,靜靜地與父親相看一眼。
   Penelope出場,本卷結束。

下面圖片出處:

http://ancienthistory.about.com/od/romeancientrome/ig/Maps-of-Rome-and-the-Empire/Sicily-Map.htm

2014年6月28日 星期六

Odyssey 20.120-171 一早大家都動起來,準備盛筵

Bk XX:120-171 The servants prepare the house

大家一早起床,都在做甚麼?
   Odysseus一早起來,就向宙斯乞求,一天之計在於晨,他準備好了,加上得到天神肯定,看來他的心志更篤定了。
    Telemachus起床第一件事,關心他的父親昨晚的情況,問老女僕Eurycleia有沒有好好招待這位乞丐客人,還沒頭沒腦先指責母親Penelope,罵她招待客人的方法很奇怪耶。其實,兒子心裡應該是想,父親回來了,只有我知道,連母親都不知道,說白了,他想告訴眾人:「你們不知道啦!」
   但是,Eurycleia也知道。他們倆個並不知道,對方都已經知道了,說話還是高來高去。誤解的產生,往往不是因為知道,而是因為知道一些,但同時不知道一些,還自以為只有自己知道,自以為自己知道的最多。
    接下來,我們看見一早起來,家裡的僕人就開始忙碌,打掃、洗杯碗、汲水、準備豬羊等等,這就是古代人的生活寫照。
    Eurycleia可能是因為知道主人回來了,無法掩藏內心的激動,她沒有洩漏這秘密,只是言行中洋溢一種莫名的興奮,下面的言語當中,用了很多個「祈使句」的語法:
    
ἀγρεῖθ᾽, αἱ μν δῶμα κορήσατε ποιπνύσασαι,
άσσατέ τ᾽, ἔν τε θρόνοις εὐποιήτοισι τάπητας
βάλλετε πορφυρέους: αἱ δ σπόγγοισι τραπέζας
πάσας ἀμφιμάσασθε, καθήρατε δ κρητῆρας
καὶ δέπα ἀμφικύπελλα τετυγμένα: ταὶ δ μεθ᾽ ὕδωρ
ἔρχεσθε κρήνηνδε, καὶ οἴσετε θᾶσσον ἰοῦσαι.
οὐ γρ δὴν μνηστῆρες ἀπέσσονται μεγάροιο,
ἀλλ μάλ᾽ ἦρι νέονται, ἐπεὶ καὶ πᾶσιν ἑορτή.
(Odyssey 20.149-156)

   Come on, some of you get busy here
sweep the hall and sprinkle it. Then spread out
purple covers on these well-fashioned chairs.
You others, wipe down all those tables
with sponges, clean up the mixing bowls,
those finely crafted double-handled cups.
And you others, get water from the spring.
Carry it back here. And do it quickly
the suitors won't be absent from this hall
for very long. They'll be back really soon.
Today's a banquet day for everyone.
都是些日常的家事,有打掃大廳、灑水、鋪椅墊、擦桌子、洗酒杯與碗、汲水等等,一早大家就得動起來,迎接今天的宴席(ἑορτή banquetfeast, festival, holiday)。但這是怎樣的宴席? 接前一段的主題,這是最後一餐。之後, Odysseus拿箭射殺家裡這群惡霸,就是今天的「嘉年華會」壓軸大戲。


Odyssey 20. 56-119 三個禱告

Bk XX:56-119 Zeus sends favourable omens

這一小段,我看到三個不同的禱告。
前面提到Odysseus睡不著,不過雅典娜助他放下心中煩憂,幫他入睡,睡眠,總算讓一個人放鬆。但是,臥房裡憂傷的Penelope倒是無法入眠,開始向Artemis祈禱,第十八卷202行那段也是描述PenelopeArtemis祈禱;這裡,憂愁與失眠,Penelope似乎有點恍惚,她的禱告中虛實不分,心願、夢境、期待、回憶等等不同情境交織。不睡覺,是病源,特別是心理方面問題的病灶。
    禱告一開始,點出重點,求死:
Ἄρτεμι, πότνα θεά, θύγατερ Διός, αἴθε μοι ἤδη
ἰὸν ἐνὶ στήθεσσι βαλοῦσ᾽ ἐκ θυμὸν ἕλοιο
αὐτίκα νῦν, ἢ ἔπειτα μ᾽ ἀναρπάξασα θύελλα
οἴχοιτο προφέρουσα κατ᾽ ἠερόεντα κέλευθα,
ἐν προχοῇς δὲ βάλοι ἀψορρόου Ὠκεανοῖο.
ὡς δ᾽ ὅτε Πανδαρέου κούρας ἀνέλοντο θύελλαι:
(Odyssey 20. 61-66)

“Artemis, royal goddess, Zeus’ daughter, how I wish
you’d shoot an arrow in my chest right now 
and take my life or a storm wind would come,
lift me up, carry me away from here,
across the murky roads, and cast me out
in Ocean’s backward-flowing stream, just as
storms snatched up Pandareus’ daughters...

θύελλα hurricane, squall
ἀψόρροος back-flowing
Ὠκεανός Oceanus, son of Uranus and Gaia,

Penelope,直接呼求強悍的 Artemis一箭射在她身上,讓她死了算了!或者把她帶到海角。在Odyssey 11. 13-15也用過類似的表達。
  

下面圖片資料出處: http://en.wikipedia.org/wiki/Ocean#mediaviewer/File:Clouds_over_the_Atlantic_Ocean.jpg   Surface of the Atlantic ocean meeting the Earth's planetary boundary layer and troposphere.


    

隨著Penelope的喃喃禱告,夜很快跑走了,黎明女神又出現。Odysseus也起床了,他的早禱,祈求一個徵兆(sign),和一個人醒個一起見證。果真,宙斯大發雷霆,而廚房裡有一個磨麵女徹夜未眠。
本來有十二位磨麵女,熬夜很晚磨大麥和小麥,最後這一位(不知名),因為動作慢,到天亮還沒做好,典型的過勞,真的累了最後還祈求宙斯解救:
Ζεῦ πάτερ, ὅς τε θεοῖσι καὶ ἀνθρώποισιν ἀνάσσεις,
ἦ μεγάλ᾽ ἐβρόντησας ἀπ᾽ οὐρανοῦ ἀστερόεντος,
οὐδέ ποθι νέφος ἐστί: τέρας νύ τεῳ τόδε φαίνεις.
κρῆνον νῦν καὶ ἐμοὶ δειλῇ ἔπος, ὅττι κεν εἴπω:
μνηστῆρες πύματόν τε καὶ ὕστατον ἤματι τῷδε
ἐν μεγάροις Ὀδυσῆος ἑλοίατο δαῖτ᾽ ἐρατεινήν,
οἳ δή μοι καμάτῳ θυμαλγέι: γούνατ᾽ ἔλυσαν
ἄλφιτα τευχούσῃ: νῦν ὕστατα δειπνήσειαν. (Odyssey 20.112-119)

Father Zeus, who rules both gods and men,
you’ve thundered loud up in the starry sky,
and yet there’s not a single cloud up there.
You must be offering a sign to someone.
I’m a poor wretch, but what I have to say,
oh, make that happen. May these suitors here
for the last and final time this very day  
have a pleasant dinner in Odysseus’ home.
Those men have hurt my knees with this hard work
grinding flour—may this meal be their last.”

δειλός cowardly

這群磨麵女,真的是過勞。
這個不知名的女僕的禱告,願這是最後一天(ὕστατον ἤματι τῷδε),是這群追求者的最後一餐(νῦν ὕστατα δειπνήσειαν),真的累了,這工作真的太累了! 這禱告內涵,我直接想到《新約》的最後的晚餐。若我們預知下一餐就是最後一餐,若我們預知現在享用的就是最後一餐,我們會怎樣面對?

下面圖片資料出處: http://en.wikipedia.org/wiki/Last_Supper#mediaviewer/File:%C3%9Altima_Cena_-_Da_Vinci_5.jpg Depictions of the Last Supper in Christian art have been undertaken by artistic masters for centuries, Leonardo da Vinci's late 1490s mural painting in Milan, Italy, being the best-known example. 

2014年6月25日 星期三

Odyssey 20. 1-55 Odysseus的睡眠問題

Bk XX:1-55 Athene visits Odysseus

αὐτὰρ ὁ ἐν προδόμῳ εὐνάζετο δῖος Ὀδυσσεύς:
κὰμ μὲν ἀδέψητον βοέην στόρεσ᾽, αὐτὰρ ὕπερθε
κώεα πόλλ᾽ ὀΐων, τοὺς ἱρεύεσκον Ἀχαιοί:
Εὐρυνόμη δ᾽ ἄρ᾽ ἐπὶ χλαῖναν βάλε κοιμηθέντι.
ἔνθ᾽ Ὀδυσεὺς μνηστῆρσι κακὰ φρονέων ἐνὶ θυμῷ
κεῖτ᾽ ἐγρηγορόων:  (Odyssey 20. 1-6)

So lord Odysseus went to the portico to sleep.
Underneath he spread an untanned hide and on top
fleeces from many sheep slaughtered for sacrifice
by the Achaeans. Eurynome spread a cloak on him,
once he lay down to rest. But he couldn’t sleep.
His heart was hatching trouble for the suitors.
睡眠問題,是一個古老的問題! 荷馬史詩很多「失眠」的例子,似乎每個角色都有一些睡眠問題。Odysseus,此刻佯裝乞丐,準備復仇計畫,在自家的外屋,雖舖有生牛皮和羊毛,也蓋著袍毯,但是,足智多謀的腦袋似乎無法安靜。此刻,那群女僕的嬉笑聲,更是激怒Odysseus,煩,燜,躁,怒,輾轉難眠。
  如何形容這位大英雄的生氣?二十卷一開場,用了兩個比喻,第一個是母狗的咆嘯:
      κραδίη δέ οἱ ἔνδον ὑλάκτει.
ὡς δὲ κύων ἀμαλῇσι περὶ σκυλάκεσσι βεβῶσα
ἄνδρ᾽ ἀγνοιήσασ᾽ ὑλάει μέμονέν τε μάχεσθαι,
ὥς ῥα τοῦ ἔνδον ὑλάκτει ἀγαιομένου κακὰ ἔργα:  (Odyssey 20. 13-16)

Inside him his heart was growling.
Just as a bitch stands snarling
above her tender pups when she sees anyone
she does not recognize and is prepared to fight,
that how in his anger the heart within him growled
at their disgraceful acts
內心的憤怒正在嘶吼(ὑλακτέω, bark, bay, howl),但比喻成母狗保護小狗,斥責那些宵小的不當行徑! 從著比喻,再次問Odysseus為何生氣? 因為以為自己是站在正義使者的立場,因為自己是這個家的守護者,所以生氣來自不甘心看見那群追求者不當的行徑,還是自責二十年來的失職?
  即使Odysseus試著自我心理建設,要自己百般忍耐,但心中怒火繼續燒,第二個比喻形容怒火翻滾,像烤肥羊肉時的火(Odyssey 20. 25-26),忐忑不安,怒火越攪越烈。忿忿不平,難以平息,睡不著。所以,生氣的兩種說法: 他的心吶喊,他的心翻滾;心這個字θυμός (soul, spirit),在這幾行反覆出現。
   Odysseus對自己喊話:
τέτλαθι δή, κραδίη: καὶ κύντερον ἄλλο ποτ᾽ ἔτλης.
ἤματι τῷ ὅτε μοι μένος ἄσχετος ἤσθιε Κύκλωψ
ἰφθίμους ἑτάρους: σὺ δ᾽ ἐτόλμας, ὄφρα σε μῆτις
ἐξάγαγ᾽ ἐξ ἄντροιο ὀϊόμενον θανέεσθαι.  (Odyssey 20. 18-21)

“Hang on, my heart.
You went through things worse than this that day 
the Cyclops, in his frantic rage, devoured
your strong companions. You held out then, 
until your cunning led you from that cave,
where you thought you would die.”
忍,忍,撐住! 提到當時誤闖獨眼巨人Cyclops的山洞,本來必死無疑,但他也是靠著自己的機智度過難關。機智和「沒有人」是同一希臘文: μῆτις。但,Odysseus的煩惱似乎也來自過度倚賴自己的機智。
    雅典娜出現了,對話中,我們知道原來Odysseus心中煩惱兩件事: 第一是,明天如何動手,第二是,之後逃往何處? (Odyssey 20. 37-43)原來,聰明的奧德賽早已了然,報仇之後的代價更大,甚至無安身之處。
    雅典娜點出失眠將引更多精神問題,徹夜未眠,會耗損元氣,讓人更心情更不好 (ἀνίη καὶ τὸ φυλάσσειν πάννυχον ἐγρήσσοντα/To stay awake, on guard all night, will make you wary)睡覺 (ὕπνοςsleep, slumber)是大事,智慧女神已多次要TelemachusPenelopeOdysseus好好睡覺。看來這一家人都有睡眠問題喔!